Worki z historią
Rozmowa z Wojciechem Krupą – Głównym Specjalistą Archiwum IPN w Katowicach Kiedy i skąd trafiły materiały do archiwum IPN-u? W 2001 roku Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach rozpoczął przejmowanie materiałów archiwalnych z delegatury Urzędu Ochrony Państwa. Wśród materiałów wytworzonych przez daną służbę bezpieczeństwa znalazły się również dokumenty zgromadzone w workach ewakuacyjnych. Były to materiały przeznaczone do zniszczenia jeszcze pod koniec działalności służby bezpieczeństwa, udało się je ocalić, częściowo […]
Węglowy ślad
O bogatej historii górnictwa węglowego w Zagłębiu Dąbrowskim opowiedział Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej. Na początku XXI wieku etap historii górnictwa w Zagłębiu Dąbrowskim mamy już za sobą. Można stwierdzić, że było to ponad 200 lat dziejów związanych z budową zakładów wydobywczych i hutniczych, które z nimi współpracowały. Industrializacja zapoczątkowana jeszcze w XVIII wieku największe piętno odcisnęła na krajobrazie, kulturze i historii Zagłębia Dąbrowskiego w XIX […]
Maria z Okradzionowa
Autorem opowieści o Osadzie Młynarskiej w Okradzionowie jest Janusz Frey – właściciel Małej Elektrowni Wodnej Maria. Historia tego miejsca jest dosyć prozaiczna. Babcia wyszła za mąż za dziadka, a jej ojciec podarował młodej parze osadę młynarską Okradzionów – taka nazwa figuruje w starych dokumentach. Dziadek chciał sprawić babci przyjemność, zbudował w tym miejscu dom i stworzył małą Wenecję. Na podstawie starych map i dokumentów wiemy, […]
Ekonomia, głupcze! Rozmowa z prof. Jerzym Siemianowiczem
Panie profesorze, w jaki sposób zamknięcie kopalń zaburzy funkcjonowanie gospodarki? Trzy tygodnie to bardzo długi okres. Nie uciekam od tego pytania, ale chciałbym dodać trzy uwagi w zupełnie innym kontekście. Oto pierwsza. Zawsze i wszędzie władza, która opiera swoją filozofię rządzenia na nienawiści i kłamstwie prowadzi do tragedii. Nad Wisłą, w określony, demokratyczny sposób ukształtował się rząd i władza. Zlikwidowano natychmiast służby cywilne państwa. Władza zniosła konkursy jako sposób […]
Europejski patriotyzm – rozmowa z prof. Adamem Gierkiem
Rok 2004 to moment dołączenia Polski do struktur Unii Europejskiej, jednak w Pana najnowszej książce możemy przeczytać, że dążenia do rozpoczęły się o wiele wcześniej. Kiedy? Dążenia do przyłączenia się do szeroko rozumianego Zachodu rozpoczęły się o wiele wcześniej. Nie chce cofać się zbyt daleko, do Unii Lubelskiej czy czasów Napoleona, ale możemy powiedzieć, że jakaś Unia istniała zawsze. Europa próbowała się połączyć. Przeważnie decydowali o tym rządzący, którzy starali się […]
Geoda ametystu
Rozmowa z dr. Zbigniewem Mirkowskim, adiunktem w Muzeum Miejskim Sztygarka w Dąbrowie Górniczej. Piękny minerał. Czy pochodzi z Polski? Jedną z wizytówek ekspozycji geologicznej Muzeum Miejskiego Sztygarka jest okazała wizualnie geoda ametystów. Niestety nie jest to geoda, która pochodzi z obszaru Polski. Trafiła do nas z daleka, z Ameryki Południowej, gdzie na pograniczu Urugwaju i Brazylii występują potężne wylewy skał bazaltowych, w których uformowały się takie właśnie geody, często wypełnione pięknymi kryształami […]
Pierwszy transport
Rozmowa z Eweliną Małachowską, główną specjalistką Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach. Doskonale pamiętamy styczniową datę wyzwolenia obozu, ale co stało się 14 czerwca 1940 roku? 14 czerwca to moment, kiedy wyrusza pierwszy masowy transport więźniów do Auschwitz. Auschwitz w tym czasie jest nowym obozem, nie został przystosowany do nadrzędnego celu jakim jest zagłada. Na początku lat 40. nie mówiono jeszcze o całkowitym rozwiązaniu kwestii żydowskiej. […]
Wyprawa po złote runo
Historie sprzed tysięcy lat Złoto towarzyszy ludziom 8 tysięcy lat. Już wtedy człowiek zbierał grudki złota i zachowywał je dla różnych celów. Dlaczego złoto odegrało niesłychaną rolę w dziejach i skąd jego wartość? Wydaje mi się, że nasi przodkowie byli niesłychanie sprytni. Znaleźli złoto i sprawili, że stało się miernikiem wartości dlatego, że złoto nie psuje się, nie niszczeje, nie śniedzieje, nie rdzewieje i nie rozpuszcza się w niczym. Dziadek może […]
Bierut na pokładzie
Jerzy Gajdzik. W latach pięćdziesiątych służył jako pilot – nawigator w Samodzielnej Specjalnej Eskadrze Lotniczej KBW. Treść powstała na podstawie rozmowy przeprowadzonej w marcu 2020 roku. Do moich obowiązków należało między innymi przewożenie samolotem w różnych kierunkach oficjeli rządowych i partyjnych – więcej było chyba tych drugich. Do tego służyła Waja, o której koniecznie należy powiedzieć. Maszyna była przebudowanym bombowcem, dzięki temu można było przewozić grono […]
Gdzie jest Bebok?
Trwają wybory, które zostaną nieodbyte. Czuję się zawiedziony. Zamiast iść do urny z korespondencyjnym pakietem muszę zostać w domu i czytać ludowe wierzenia. Sytuacja przybrała baśniowy, bo powiedzieć bajkowy charakter, to za mało. Dlatego przeprowadziłem dochodzenie czy to aby nie sprawka Beboka? „Dodo moje, dodo, Ścigało mnie bobo, Ręce, nogi miało. Ukochać mnie chciało Siedziało na lipie Wytrzeszczało ślipie.” Pacynki, marionetki, jawajki, kukiełki. Sympatyczne i groźne. Przy […]